Emeklilik yaşına ilişkin yasa tasarısı Plan ve Bütçe Komisyonunda.
Emeklilik yaşına (EYT) ilişkin düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanunda Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda görüşmeleri sürüyor. Parlamento.
Komisyona bilgi veren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Kürşad Arat, Türkiye’de son emeklilerin yaş ortalamasının 54, EYT olarak tanımlanan grubun yaş ortalamasının ise 48,5 olduğunu belirtti.
Nüfusun yaşlanmasıyla birlikte emekli sayısında artış yaşandığını ifade eden Arat, 2000’li yılların başında 6,5 milyon olan SGK’tan emekli maaşı alanların sayısının bugün itibariyle 13,9 milyona ulaştığını kaydetti.
Arat, aktif/pasif sigortalı oranının 2 civarında olduğunu açıkladı.
EYT düzenlemesinin SGK’nın mali yapısına etkisine değinen Arat, “Bugün SGK’nın prestiji, gelirlerin giderleri karşılaması yüzde 96,2. Bu oran yüzde 100 olmadığı için, Kaçınılmaz olarak SGK açığı var. Bu açık yüzde 0,30 seviyesinde tarihin en düşük seviyesinde.”
Kürşad Arat, EYT kapsamına girebilmek için 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalılığa başlama, prim günü ile sigortalılık süresini tamamlamış olma ve gelen yaş şartını taşımama şartlarını taşıdığını belirtti. 1999, “2 milyon 250 bin kişi bu şartları sağlıyor. EYT üyesi olanları gördük ve maliyet hesaplarını ve kişi sayısını ona göre hesapladık.” bilgileri verdi.
EYT’nin maliyetinin unsurlarını anlatan Arat, şunları kaydetti:
“Emekli maaşı yani emekli olduktan sonra ödeyeceğimiz maaş bir maliyet unsurudur. İkincisi prim kaybı yani bu kişilerin tamamı emekli olursa ve hiç çalışmaz ise SGK’nın bir zararı olur. Bundan dolayı sigorta primi, bizim maliyetimizdir.Üç, bayram ikramiyesi;Sonra her iki bayram ikramiyesini de almaya hak kazanırlar.Dört, 4/A’lar, SSK’lılar için düşündüğümüzde maliyet unsuru: Kamu çalışanları da burada.Kamu çalışanlarının hem maaşı hem de kıdem tazminatı var.Maaş tasarrufu var ayrıca emekli olanların yerine geçeceklere maaş yükü var.Bunun konsolide etkisini görüyoruz kamu personeli bütçe etkisi 9,5 milyar olarak gerçekleşti.
EYT olarak tanımladığımız bu şartları taşıyanlardan ne kadarının çalıştığına baktığımızda yüzde 87’si çalışıyor yani emekli olduktan sonra da büyük ihtimalle çalışmaya devam edecekler. Teknik olarak bunlarda herhangi bir prim kaybı beklemiyoruz. Bireylerin, muhtemelen çalışıyor olacakları gibi, emeklilikten sonra da çalışmaya devam etmelerini bekliyoruz. 4/A’lar için prim kayıpsız maliyetin 194,4 milyar, prim kaybı durumunda ise 255 milyarın ortalarında olacağını tahmin ediyoruz. Ancak kesin sayı mümkün değil çünkü emekliliği hak ettiği halde bu kümeye dahil olmayı tercih etmeyen kişiler olabilir.
Emeklilik oranında bir değişiklik olmayacağının altını çizen Arat, “Asgari emekli maaşı 5 bin 500 lira. Mevcut sistemde prim ödeme gün sayısı, hizmet yılı, sigorta branşına göre herkese farklı ödeme yapılabiliyor. ve faydalar, kişiden kişiye değişir.” ifadelerini kullandı.
EYT üyelerinin emeklilik işlemlerinin ne kadar sürede tamamlanacağını ve yeterli personel bulunup bulunmadığını anlatan Arat, “Bunun teknik alt yapısı üzerinde uzun süredir çalışıyoruz. Talepleri alıp değerlendirmeye alacağız. sistem mümkün olan en kısa sürede.” dedi.
